2025 02 18_DEIA, DdNN eta NdG_ Gehiegi eskatzea akaso...

 

______ Gehiegi eskatzea akaso...

Azken egunetako prentsa idatziaren errepasoa eginez, txandako maritxuloaren burutazioarekin egin nuen topo. Ayusoren Gobernuko kontseilari batek parlamentuko ika-mika batean oposizioko diputatu-andere bati aurpegira bota zion: Ez iezadazu mutturtxorik jarri, zentragabetzen bainaiz. Ondo-ondoan, Rubiales eta beste batzuen aurkako epaiketaren egunaren laburpena, hau harrokeria eta nagusikeria… Eta bat-batean duintasun-eraso bat eragin zidan. Politikan eta bizitzan kilometro pila bete duenari ez dagokion erreakzioa, baina are desegokiagoa gauregungo munduko panorama ikusita. Orrialde bereko beste aldean, AEBetako presidenteorde JD Vance agertzen baitzen, Municheko Segurtasun-Konferentzian egindako hitzaldi probokatzaile batean, europarrek printzipio demokratikorik ez zutela esanez eta (sic) "hirian sheriff berri bat" dagoela aldarrikatuz. Ba bai, laranjaz tindatua, bemolak barne, eta bi pistola ketsukin gerrikoan, hau itxura… Hona hemen ba, diputatu ezezagun bat eta bere burua balentria historikoak egitera deiturik dagoela uste duen iluminati bat, Jainkoaren eta Donald Trumpen eskutik. Agian, haren esaldi famatuan esku berari buruz ari zen, gogoratzen? Famatua bazara, potorrotik heldu ditzakezu, emakumeak utzi egiten dira, nahi duzuna egin dezakezu... Denbora pasata barkamena eskatu zuen Trumpek, baita Madrilgo kontseilari maritxuloak ere, baina biek jarrera harroputza eta lerde bera mantendu zuten. Sentitzen dudan haserre sutsuak zertarako balio duen galdetzen diot nere buruari.

Ez dut gogoratzen zein testuingurutan izan zen baina Daniel Innerarity-ri behin irakurri niona primeran datorkit gaur: haserrea ez da, berez, balio bat, erreakzio sedatzaile bat baizik. Ba bai, ze benetako erronka haserretik ekintzetara nola pasatzea baitatza, kontzientziak nola astintzea politika berriro ere guztion onerako inertziak sortzeko eragile izan dadin, propioa- eta aurkariarekiko, formekiko eta pertsona guztien duintasunarekiko errespetua ezinbesteko aliatu bihurtuz.

Gehiegi eskatzea akaso...

2025 02 11_DEIA. DdNN eta NdG_Demokrazia lugorrian

_________ Demokrazia lugorrian

Gizakiak asmatutako gobernu-sistemen artean demokrazia okerrena da, gainerako guztiak izan ezik.

Esaldi hau Britaniar Komunen Ganberako hitzaldi ospetsu batean esan zuen Winston Churchillek. Ironia fina egi biribila agertzeko: inperfektua da. Argi dago askatasuna-, justizia soziala- eta ongizate kolektiboaren arteko oreka bermatzeko aukerarik onena dela baina akatsik gabeko sistema izatetik urrun dago. Hasteko, hauteskundeak egite hutsa baino askoz konplexuagoa da, sistema finkatutako ordena juridiko baten eta pertsona guztien oinarrizko eskubideen errespetuan oinarritzen baita. Hau da, Zuzenbide-Estatutzat ezagutzen duguna. Tira, galdera sinple baterako sarrera luzea: Trumpen hauteskunde-garaipena, berez, demokraziaren garaipena al da? Hala balitz, zergatik ez zuen aurreko hauteskudeak galdu zituenean beraz onartu, konspirazio-teoriak eta Kapitolioari erasoa legitimatu beharrean? Kanpainan zehar erakutsitako eszentrikotasunak eta gehiegikeriak bere horretan tinko diraute haren Presidentziapean: egun batean, Kanada AEBetako 51. estatutzat aldarrikatuz; hurrengoan, Groenlandiako uhartearen eta Panamako kanalaren konkista iragarriz; eta, azkenik, Gazako lurraldea jabetuz non, behin hondakinak eta zaborra kenduta -bi milioi palestinar barne-, Mediterraneoko ertzean luxuzko resort bat eraiki ahal izatea. Hor zeuden biok, gogoratzen ditudan eszenaratze lizunenetako bat, Etxe Zuritik lau haizetara berria plazaratzen, Trump eta Netanyahu, Gaza suntsitu izanaren eta ikastetxeak, ospitaleak eta errefuxiatu-guneak bonbardatzearen eta milaka zibila bereizi gabe hilketaren arduradun zuzena, izugarria… Akaso ez da Trumpek botatako zirikatze bakoitza erantzun behar, batzuk burutazio hutsak besterik ez dira. Baina horren haratago helburu zehatz bat dauka, ziur, berak ez du puntadarik ematen haririk gabe. Eta ez du eskrupulurik.

Hona hemen demokratikoki aukeratutako zesar bat zeinean beste agitatzaile batzuk begiratzen hasten ari diren, demokrazia lugorrian. Ez da txantxetakoa.

2025 01 28_DEIA, NdG eta DdNNav_Zalapartaren mamia

_______ Zalapartaren mamia

Adolfo Carretero epailearen aurrean haiek egindako deklarazioen bideoak, Eliza Mouilaák sexu-erasoagatik salatutako Iñigo Errejonen aurkako auzian, azken asteotan gehien aipatu dena izan da. Sare sozialak tertuliak eta hizki-mizki saio guztiak instrukziozko epaileak parteei egindako galdeketa kokatu dute, bereziki andere-salatzaileari, polemikaren erdigune. Eta, bestalde, gertaera ukaezina bat: bideoen filtrazioa, sekretuak agerian uzteko delitua da gutxienez, alde batera utzi gabe legeak babes berezia ematen diola sexu-indarkeria delitu baten biktimen intimitaterako eskubideari. Horri buruz oso-oso gutxi entzun da. Eskandalu bat, zalantzarik ez, baina morborik gabe. Hori dela eta, emandako adierazpenetan eta epailearen moduetan ardazten da. Hori esanda, nire ustez, instruktorearen galdeketa, baita erabilitako tonua, zakarra eta bidegabea da, erabat inpropioa justizia-areto batean: bere nagusitasunaz abusatzen du, galdera guztiz desegokiak eginez -galdekatzen duena abokatua edo fiskala den deklarazio batean, ez lirateke inoiz onartuko-, kausarekin zerikusirik ez duten iruzkinak eta balorazio pertsonal mordoa egiteaz gain. Beste kontu bat da galdera jakin batzuk egiteko modua, delikatua edo zakarra, salatzen den delitua tipifikatzen duten elementuak egiaztatzeko ezinbestekoak, eta, kasu honetan bezala, sexu-indarkeria bada, beharrezkoak eta saihestezinak dira. Eta askotan, gogorrak. Baina ez da, hain zuzen ere, Carretero epailearen galdeketaren gogortasuna eskandalagarria iruditzen zaidana, baizik eta haren jarrera amore-emailea, friboloa eta begirunerik gabea, maltzurra eta are gaitzusteko ere esatera ausartzen naiz. Edozein kasutan, bai jarrera pertsonala bai arazo estrukturala, karrera judiziala osatzen dutenei zuzendutako berdintasunaren arloko prestakuntzaren eskakizunetik askoz haratago doa.

Aitak esango lukeen bezala, besteekiko errespetua norberari errespetatzearekin hasten da, hau etxean ikasten da. Hau da, norbera etxetik "ikasia" ateratzen da.

2025 01 21_DEIA NdG eta DdNNav_ Itxaropen hari bat

_________ Itxaropen hari bat

Su-etena Gazan, orain bai. Joan den igandean, 15 hilabete izugarrikeria ezabaezinaren ondoren, Israelek eta Hamasek lortutako akordioa indarrean sartu zen. Hala ere, egun berean, aurreikusitako ordutegi-atzerapena aitzakitzat harturik, Israelgo armadak zerrenda bonbardatzen jarraitu zuen, 15 zibil gazatar erahilez jada sinatutako tregoa ospatzen ari zirela. Nolanahi ere, lehen hiru bahitu israeldarrak askatu dituzte dagoeneko, baita 90 preso palestinarrak ere kontrapartida gisa. Tropa armatuak Rafahko pasabidetik erretiratu dira ere, nondik, pixkanaka-pixkanaka igarotzen ari dira zuela aste pila mugan atxikita zeuden laguntza humanitarioko kamioi-ilarak. Horra hor ere Nethanyahu gobernuaren dimititu diren ministroak bonbardaketei berriro ekiteko exijituz, ez dute nahi palestinar bizirik bakar bat ere, kriminalak... Datu batzuk: NBEk egindako azterketen arabera, 165.000 eraikin inguru suntsitu dira Gaza zerrendan, hau da, guztizkoaren % 66a; azken zifra ofizialek baieztzaten dute 47.500 hildako baino gehiago izan direla -haien arteko % 40 adingabeak-; baina, hondakinen azpian desagertutakoen kopurua zenbatzeko zain, 70.000 ingurukoa izango litzateke benetako zifra. Tipo zital hoientzat israeldar bahituak beraiek, kulpa ororen errugabe, albo-kalte hutsak dira, onartzeko eta gustura ordaintzeko moduko faktura odoltsua. Beraz, ez naiz batere baikorra… Sinatu dena ozta-ozta zabaltzen da hilabete batzuetara, fase bakoitzean bete beharreko baldintza zehatzakin, zeinen baloraketa norbaiten subjektibotasunaren mende egongo da, indartsuenarena, hau da, Israel. Jakina, ez dut Hamas ahazten ere, ezinbesteko agentea zibilen heriotzan, israeldarrak zein palestinarrak. Ez, ez naiz baikorra baina disimulatu saiatzen naiz. Gazako biztanleentzako laguntza humanitarioa premiazkoa delako, gazatarren bizitza babestu eta haien bizilekua -planetako desplazatuen kanpamendurik handiena bihurtua- berreraikitzea bermatu behar delako.

Su-etena indarrean Gazan, itxaropen hari bat. Eutsi diezaiogun.