2024 11 19_DEIA DdNN eta NdG_Igelak

 

________ Igelak

2024 urteko azken txanpa bideratzen ari gara. Mundua nola dagoen ikusita, ez du axola norantz zabaltzen dugun begirada, aurrean dugun hilabete t'erdian edozer gauza gerta daiteke. Izan ere, gertatzen ari dira jada nahiz eta, nahita edo inkontzienteki, ez diegun arretarik jartzen. Jarrera horrek, Oliver Clerc filosofo suitzarraren igel egosiaren ipuina gogorarazten dit, metafora ezin hobea: igel bat ur irakinetan botatzen bada, lapikotik kanpo jauzi egingo du berehala, bizirik irauteko sena hutsaz; baina poliki-poliki berotzen joaten dagoen uratan jartzen badugu, ez du arriskua hautemango, egosketaren tenperaturara ohituko da eta, azkenean, irakita hil egingo da. Tira, ipuinondo borobila. Dena den, utz dezagun igela alde batera oraingoz gure ingurura begiratu ahal izateko: klima-aldaketa eta haren negazionistak, Ukrainako gerra, Palestinakoa, munduan zehar bizirik mantentzen diren beste gatazkak, ahazturik, isildurik, armamentu-industriaren boterea, migrazio-krisiak, gosetea, egiturazko desberdinkeria eta pobrezia, eskrupulorik gabeko mila-milioidunak politikagintzan, XXI. mendeko genozidak, gizateriaren aurkako kriminaleak… Eta, horren guztiaren erdian, etengabe berrasmatzen den antipolitika: Trump, AEBko hauteskundeetan suntsitzen, botere absolutu eta erabateko kontrolik ezaren sinonimoa; Europa bere ahultasuna disimulatzen, barne-borroketan murgildurik non, behar izanez gero, populismoekin eta eskuin muturrarekin jolasten dan boterea eskuratzeko; eta Dana osteko Espainia, non biktimak eta kaltetuak desagertu egiten diren arduradun politikoen lehentasuna beren interesa edo biziraupena izatera igarotzen denean. Eta gu eskandalizatzen egiten gara, bai. Eta irakiten dagoen lapikotik salto egiten dugu, horrela salbu gaudela pentsatuz, inozoak…

Eta benetan garena poliki-poliki egosten joatea normaltzat hartzen duen igela bada? Are okerrago, eta lapikoa nahita berotzen dutenak politikariak badira, beren buruari hiritarren ordezkariak esaten dioten horiek? Distopia ala errealitatea?

2024 11 12_DEIA, DdNN eta NdG_Kurbak datoz

                                      

            

_______ Kurbak datoz

Hamabost egun eskas dira Danak Valentzian eta inguruko lurretan bultzatutako hondamendia lehertu zenetik. Bi aste frenetiko horietan, berriz ere, giza izaeraren onena -elkartasuna- eta politikaren okerrena -interes propioa- egiaztatu ahal izan ditugu. Niri bakarrik edo ba dago gehiagori iruditzen al zaie Generalitak eta Espainiako Gobernuak elkarri aurpegiratzen dizkiotela oraindik bero dauden hildakoak? Hola pentsatzea soilik, lizuna da, ziur. Baina askoz gehiago, eztabaidaezinari lehentasuna eman beharrean, usteldurazko lokatza berean buru-belarri murgiltzen direnen jarrera: Sanchez eta bere autoritate-jarrera atsegina hitz egiten duenean, inpostatua, hotza eta kalkulatzailea da; Mazon, aldiz, itxurazkoa, zalantzazkoa eta kontraesankorra, bere gaitasun eza eta gobernu ezgai bat behin eta berriz egiaztatuz. Nolanahi ere, orain, urriaren 29tik egun bakoitzeko 24 orduetan haiekin gertatutakoa zehatz-mehatz ezagutzea ez da inportanteena zeren eta, ondorioak, politikoak edo auzitegi batek emanak, iritsiko baitira laster baino lehen. Izan ere, gaur egun ere, garrantzitsuena desagertuak aurkitzea da, 200 hildako baino gehiagoren dolua errespetaratzea, haien familia eta komunitatea zaintzea eta 800.000 kalteturen bizitzak eta ekonomiak berreskuratzeko oinarriak finkatzea. Milaka eta milaka dira benetan suminduta dauden herritarrak -arrazoi osoz- tanta hotzaren biktima direla dakitenak. Baina, batez ere, hondamendiaren politika –edo hobeto esanda, antipolitika– egiten ahalegintzen direnenak ere. 

Horra hor ere gezurren egile eta hedatzaileak, gutxi ez direnak, desinformazioa eta kaosa sustatuz eta beren makina erregistratzailea egokiro koipeztatuz. Dinamika hori berez desagertuko balitz bezala ez jorratzea -edo okerrago, normaltzat jotzea- oso aukera arriskutsua da. Hau bai dela goi mailako alerta gorria… Bitartean, AEBko presidentetzarako hauteskundeen ostean botere instituzional absolutua eskuratu du Trumpek. Halako zerbaitek beldurra eragiten du, baina ez guztiei… Kurbak datoz...

 

2024 11 05_DEIA, DdNN eta NdG_Laburbilduz: itxaropena eta lana.

________ Laburbilduz: itxaropena eta lana

Astebete bat Levanteko zonaldean DANA fenomeno suntsitzailea piztu zenetik. Gutxitzearen ordez, larrialdi-egoera gaizkiagotzen ari da. Ez naiz orain gertakizun meteorologikoez ari, biktimek lehen pertsonako testigantzek deskribatzen digutenaz baizik, suntsitutako eremuaren denbora errealeko irudiez, ezagutzen denaz eta berri onak iragartzen ez dituen oraindik deskubritzeke dagoenaz. Hau da, oraindik martxan eta goruntz dagoen hildakoen kopuruaren zenbaketa gupidagabea. Eta haien hasierako espantua, sinesgaiztasuna eta ezintasuna, aste oso gogor baten ondoren, horra hor sumindura ulergarri bihurtua, abandonu eta babesgabetasun sentipen geldiezin baten erdian, agintarien aldetik. Zeinak krisiaren kudeaketa korapilatsuari gehitzen dizkiona, zera, kontrolik eza, propaganda-maniobrak, arribistak, sarraskijaleak, desinformazioa eta betiereko eta ezagun 'baina zu gehiago'. Ez da, egia esan, panoramarik desiratuena, hau non 7 egunen ondoren milaka herritarrek laguntza eta babesa exigitzen jarraitzen ari dira eta dagokionaren esku-hartzea, elkartasun-mugimenduaren haratago, normaltasun minimo bat berreskuratu ahal izateko. Agintariek ukatzen dieten duintasuna publikoki aldarrikatzera behartuak sentitzeak aukera erdiragarria izan behar du. Horren ondorioak, aurreikusezinak. Eta zer esan arduradun instituzionalen eta politikoen arteko gaitzespenen eta akusazioen gurutzaketari buruz? Iritsiko da erantzukizunak argitzeko garaia, ziur. Hala ere, holako hondamendi baten aurrean neurria ez emateak, batzuek akojonoz itsututa eta besteek oportunismoz, argi erretratatzen ditu politikoak eta agintariak, bost axola diela iruditu arren... Hori bai, asteburuan ikusi dugun indarkeria inoiz ez da aukera.

Laburbilduz: alde batetik, astebete pasata lehentasunezko eta premiazkoa dena larrialdiak kudeatzea da oraindik, izugarria; bestetik, gordintasun osoan azaleratzen hasten den tragedia gizatiar, sozial eta ekonomikoa, luzaro doana. Hau esanda, zabarkeri eta hondamenaren aurrean, itxaropena eta lana.

2024 10 29_DEIA. NdG eta DdNN_Biktimak, beste behin ere...

 

 

_________ Biktimak, beste behin ere.

Zerrenda luze baten parte eskandalu berri bat piztu da Espainiako politikan. Aldiro bezala, horra hor politikari sarraskijaleak estrategikoki birkokatuz eta eroritako etsaiaren gainean zirkuluan hegan eginez, harrapakinaren puskarik hoberenaren bila. Sarraskijaleak baina sobera suminduak, eskuineko zein ezkerreko tableruan, gainjardunak bereizketarik egiten ez duela. Gaurkotasunarekin lotuta, hona hemen adibide batzuk: Sánchez eta emaztea, Ayuso eta bere sehaska presidentziala kulunkatzen duen MAR-eskua edo Ábalos erorketa askean. Eta orain Íñigo Errejón, indarkeria matxista leporatuta, lurrikara politiko eta soziala eraginez zeina, haren bertsio autoinkulpatzailea eta nahita zuriturik publiko egin ondoren, hasi besterik ez da. Panorama asaldaturik honetan, nazkaz ikusten dut berriro muturrak nola ukitzen diren: alde batetik Alderdi Popularra, Gobernu Sanchezen flotazio-marra gero eta ahulagoaren aurka gogor eta den-denarekin kolpatuz, estalkeria masiboa berak leporatuz haren alderdiko eta VOXekin koalizio-gobernuetako ordezkariak, ustelkeriagatik edo indarkeria matxistagatik zigortuta, berariaz eta publikoki defendatzen dituzten bitartean; eta bestetik, feminismoan eta benetakotasunean existitzen ez den goi-titulua erakutsiz, gaur egungo Podemos eskasa, inoiz joan ez zen ar alfa den Pablo Iglesiasena, interes handiagoa duena tsunami honen errepliketatik onura atertzeko eta traidore bihurtu zen lagunarekin kontuak kitatzeko, beste ezertaz baino. Eta arima gabeko liskar politiko horretan, non geratzen diren biktimak, emakume umiliatuak, eskuztatuak, hertsatuak, erasotuak? Beste behin ere sistemak, Espainian, gehienetan kosifikatu egiten ditu biktimak eta politikak ikusi gabe begiratzen die, lausotu egiten ditu, etikarik ez duenak erabil ditzan ahalbidetuz.

Errejon eskandalua? Akaso. Baina benetan eskandalagarria, klase politikoaren espektro zabal baten portaera ikusita, horrekin batera azaleratzen ari dena da. Zein adierazgarriak ur azpian ere isildu ohi ez direnen isiluneak...