2022 08 30_DEIA_DdNN_NdG_Udaren amaiera... 🌈💡💣📌📌📌

Udaren amaiera

_________  Gainerakoentzat iritsi da jada udaren amaiera. Pandemiak lapurtu zigun deituriko normaltasuna bi urteren ostean berreskuratu ahal izan dugu: herriko jaiak, hondartza, txangoak, mendi-bueltak, lagunen arteko bazkariak, afariak, azokak, Aste Nagusiak, berbenak, bidaiak eta, aurten, izugarrizko beroa. Eta udako abestia ere. Abuztuari agur esanez, hemen gaude, adi, irailaren aldapa zorrotzaren zain. Espero ez genuen krisialdi larri baten espoletak Putin eta Ukrainako gerra izan dira eta, ordutik, hona hemen erosketa-saskilaren garestitzea, interes-tasen eta inflazioaren igoera, baita mota guztietako energiaren prezioarena, elektrizitatea, gasolina, gasa... Baina kontua ez da datu ekonomikoak adieraztea eta kitto, eragiten dituzten zauri soziala erakustea baizik. 2007ko krisiaren ondorioz, Ongizate Estatu deritzonaren ahultasuna primeran ezagutu genuen: soldatak erorketa eta langabezia goratzea, fakturak ordaintzen ez zituzten lanpostuak, pobre berriak deiturikoen sorrera... Eta gaur? Richard Senett soziologo ospetsuak, Nobel Sarirako beti faboritoen artean egon arren, badakiela ez diotela inoiz emango dio. Itsusi denik ez baita inoiz saritzen eta berak gauza itsusiez hitz egiten du, esaterako: gauregunean ideologiarik ez dago, sozial-aldakeen bultzatzeko eta gizarteak behar dituen erronkak bideratzeko erabiltzen den tresna pragmatismoa da. Horretaz pentsatzen ari nintzen Emmanuel Macronek "ugaritasunaren amaiera" ri buruz egin zituen adierazpenak entzutean, bai adierazgarriak eta interesgarriak. Politikariek gauza politak esateari uzten diotenean, espero dutena, datorrena, benetan oso gogorra izango dela esaten ari digutelako.

Bitartean, Madrilen, bai Sanchezek bai Feijóok -bakoitzak bere lengoaia propioarekin- 'gauza itsusiez' hitz egitea saihesten dute kosta ahala kosta, ze hurrengo bi urte jarraian hauteskundeak dauden eta biok sari nagusia lortzea nahi duten. Eta hor daude, errealitatea txukunduz, txurituz, edertuz, udako abesti txarra balitz bezala, hau drama...

Despechá…

___________________________________________________________________________________

                    

                     

  

                                                 🌈🌈🌈💡💡💡💣💣💣📌📌📌

2022 08 23_DEIA_DdNNav_Sua et soberakina 🔥🔥🔥❌❌❌

Sua eta soberakina _________________

Abuztuko lehen hamabostaldia suntsitzailea izan da baso-suteei dagokienez. Castellóko Begís zonaldeko sutea egunen zehar portada-albiste izan da, halabeharraren beste alde bat ere erakutsiz: emakume baten profesionaltasuna beste baten burugabekeriari kontrajarrita. Hau da: mendia sutan, tren-gidariak, arriskuaz jabetuta, trena geldiarazten du; Beste aldeko kabinara doa eta ADIF-en baimena jaso bezain laster, atzeruntz ibilbideari ekiten dio; metro gutxira trena automatikoki geldiarazten da: bidaiari batzuk ateak desblokeatu dute trenetik eskapo egiteko; Bagoi guzien ate-itxiera eskuz berrezarri behar du gidariak trenaren autonomia berreskuratzeko eta Caudiel-erantz bideratzeko; Bere eginbeharra betetzearekin bidaiari guziak salbatu ditu eta, trenean mantendu zirenen laguntzaz, trenbidetik korrika zihoazen iheslarietako batzuk ere. Istorioaren kontrako aldean, emakume-polizia bidaiari bat kokatzen da: holako egoera larrian ez laguntzeaz gain, trenetik ateratzeko erakutsitako ahaleginekin beste batzuk animatu zituen burugabeko ekintza bera egitera, makinistaren agintaritza gutxietsiz. Ondoren eman zituen adierazpenak, protagonismo eta merituak bereganatzeko asmoz, alferrik izan dira, kaxa-beltzak eta beste bidaiarien bertsioak berea gezurtatu egin baitute.

Tira, abuztuko hamabostaldi berean, herri-jaiak zabaltzen dira Euskadin zehar, aldi berean ohiko probokatzaileek borroka-makineria koipatzen dute. Ba, zentzua eta elkarlaguntza eskatzen dituen egoera larri erdi batean -emakumeen aurkako eraso- edo ziztadez ari naiz- sua pizten badute, aktibistak agur!, doilorrak dira, besterik ez. Nortzuek? Ertzaintzaren autoritatea mespretxatzen eta Ertzainei dagokien lana oztopatzen duten guztiek; inork eman ez dien ahalmenik harrotuz, arau eta protokolo propio- eta baztertzaileak argudiatuz, biktimak babestea jardutea eragozten duen edozein kolektibo; hitz batez, dagoeneko gure artean soberan dagoen diskurtso sektario famatua mantentzen -kalea nerea da- eroso sentitzen direnak. Ukaezinak ez dira eta edonon bai kaltegarriak. Aski da. ________________________________________

 

  🔥🔥🔥❌❌❌

2022 08 16_DEIA_DdNNav_NdG_Salman Rushdie besteak beste 📚📖📖 💥💥💥

Salman Rushdie, besteak beste _________________

Joan den ostiralean, Salman Rushdie idazlea sastakatu zuten New Yorken, gaur egun bere egoera oso larria jarraitzen izaten da. 1998an ‘Bertso satanikoak’ argitaratu zuen, integrismo islamiar erradikalak blasfemiatzat hartua, geroztik heriotza-mehatxupean bizi da. Dena den, gogora dezagun Mendebaldeak ere bizkarra eman ziola. Vatikanoak berak, L'Osservatore Romano-ren bidez, mehatxua gaitzetsi zuen, noski, baina segidan -etor daitekeenari neurria hartzen, kristau printzipioetatik urrun- adierazpen askatasunaren babespean testu sakratuen edo elementu erlijiosoen erabilera desegokia salatu zuen, Rushdiek idatzitakoaz mindaturik sentitu zirenei espresiki elkartasuna erakutsiz. Eta komunitate intelektuala ere, idazlearekiko atxikimendu hautsezina erakusteatik haren aurkako mota guztietako erantzukiak zabaltzera pasatu zena. Azken finean, Rushdie bera ahaztera… Bere lanarekin zerikusia zuten beste profesional batzuk ahaztu dituen bezala: Hitoshi Igarashi japoniarra eta Ettore Capriolo italiarra, itzultzaileak, biak 1991an erailak, edo 1993an tirokatutako William Nygaard norvegiar editorea, besteak beste. Haien delitua? Beste batzuek gero prostituitu duten nobela bat argitaratzea edo, bestela esanda, sinesmen eta debozioen gainetik pasatzea, askatasuna ez eragoztea. Mugak ba daude, jakina, legeak adierazita- eta babestutakoak hain zuzen, baina irainduarik ez izateko eskubidea inoiz ez, existitzen ez baita: beste edozein iritzipean egoten onartzea eta errespetatzea esan nahi du adierazpen-askatasunak, sakrilegotzat jotzen bada ere. Nabarmen ikusten da, denbora pasatzearekin, fanatismoa finkatu dela, hipokresia eta axolagabekeria aurreruntz doazela ezinbestean. Ez naiz baikorra, Rushdieren aurkako azken erasoa, protagonistak edonor direla ere, intolerantzia beraren beste gertakari bat da.

Ezin dugu gorrotoaren iraupenaren aurrean amore eman, gure inguruan badago bereziki, ezta pasibo mantentzea ere. Ez ikustea aukeratzeak intolerante bihurtzen gaitu, konplize. 

Aitzakirik ez.                                                                                                   ______________________

📚📖📖 💥💥💥

Artikuluak_DEIA_DdNNav_NdG_Nahiago nuke... ✔✔✔

 

    

Nahiago nuke __________________

Efektu orok, definizioz, eragiten duen arrazoiari erantzuten dio. Bestela esanda: kausak azaltzen du zergatia, efektua, berriz, gertatutakoaren deskribapena. Batzuetan, efektu horren irismena bereizteko izen bat gehitzen zaio. Eta dagoeneko badugu zein testuingurutara jo. Tira, ezerezetik era guztietako gatazkak sortarazteko gizakiek dugun gaitasuna ezagututa, orain Streisand-efektu deritzonak lagunduaz, oso erraza da eztabaida antzuak piztea. Gehi diezaiogun horri gaurko Internet-komunikazioaren fenomenoak eskeinitako beste osagai batzuk: mezu biralak, berri faltsuak eta protagonismo-irrika. Eta, noski, 'badaezpada’ famatua ere. Gogora ditzagun orain koronabirus-pandemiaren hasieran komuneko papera konpultsiboki erosi izana, Ukrainako gerraren ondorioz ekilore-olioaren erosketa handiak edo, egun hauetan, behar ez dugun jakinez izotz-poltsa pila eskuratzearen tontakeria. Argi daukat komunikabideen gehiegizko jarduera orok kontrolik eza, arinkeria eta desinformazioa sustatzen dituela. Eta gertaere anekdotikoetan ondorioak baditu, imajina dezagun zein arriskutsua eta ezuztekoa izan daitekeen pertsonen askatasunari eragiten dioten kasuetan: jai-guneetan emakumeei egindako ziztadez ari naiz, bai. Argitaratutako guztiari adi, behin eta berriz galdetzen diot nere buruari: informazio-tratamendua, egokia izaten ari al da? Benetan gertatzen ari denari erantzuten al dio edo horretaz baliatzen al da? Eztabaidak eta analisiak, ondo kokaturik daude? Ez al litzateke arreta-fokua biratu behar erasotzaileen portaeruntz -haien asmoa edozein dela ere- biktimarena aztertu beharrean? Izan ere, pasatzen ari denaren ondoriorik berehalakoena beldurrera bueltatzea dela begi bistakoa da, emakumeen erabateko seguru eta aske sentitzeko eskubidearen kontura eginez berriro ere. Eta onartezina da.

Nahiago nuke zentzugabekeria hori uxatuko duen tximeleta-efektu bat pizteko modua aurkituko bagenu, intolerantziaren fitxa guziak banan-banan eraisteko gai den domino-efektu bat eragingo duena. Agian.

                                                                               ✔✔✔

Lur... tiempo detenido, 8 años...❤❤❤

Se dice de él que no corre, vuela. Y así es, el tiempo pasa en un suspiro, un parpadeo... Pero ya corra, vuele, pase o suspire, ese tiempo que somos permanece, nos hace. 

Como el amor...

8 años, tiempo detenido... Lur...

❤❤❤

2022 08 02_Artikuluak_DEIA_DdNNav_NdG_Irakurtzen... 📚📚📚

 

Irakurtzen _______________________

 

Atsegin-handiz irakurtzea, ‘bizioz’ irakurtzea... Hola egitea lortzen dugunean plazer izugarria sentitzen dugu, debekatutakoaren plazerra antzera, eguneko orduak alde egiten baitira konturatu ere egin gabe, hainbeste denbora eta arreta eskatzen diguten lanaz eta betebeharrez arduraturik. Horregatik ere, "bizioz" irakurtzea errebindikazino ekintza da, merezi ditugun espazioa eta arnasa berreskuratzeko eskubidea baitugu, hau da, derrigorrezko irakurtzeaz gain -txostenaz, dokumentuz eta dossierrez inguraturik ni beti- senez eta probokazio hutsez irakurri behar dela aldarrikatzea. ‘Bizioz’ irakurtzea etzanda egiten da, orraztu gabe, besaulkian edo belarretan botata, eguzki- edo ilunpean, ordutegirik ez… irakurtzea ez baita pose bat, argazki-finko bat, helburu bat. Ez gaitu aditua egiten ezta ere, jakintsuago baizik soilik. Maria Zambranok zioenez, irakurketarekin lortzen dugun jakintza urrezkoa da aisialditik eta zoragarritasunetik sortzen dela eta (sic), hala da. Eta 'bizioz’ irakurtzetatik darion jakintza zaintzeko uda garai ezin egokiagoa dela iruditzen zaidanez, hona hemen aurtengo nere ‘etxeko-lanak’: egun hauetan Irene Vallejok idatzitako Infinitua ihi batean ospetsua hasita daukat, euskarazko bertsioa hain zuzen; lanera joan-etorriko trena-orduen artean, Mónica Fernández-Aceytunoren Naturako 104 hitz ederrenak liburuan murgiltzen naiz; eta azkenik, esperoan dauden gomendatu dizkidaten hiru liburu hauek: Lalla Roman-en Zeharkatu dugun iluntasuna, Conchi Moya ene lagun maitearen George Harrisonen barne-argia eta Karmele Jaio idazle handiaren Ez naiz ni. Hau esanda, ‘bizioz’ irakurtzea izugarrizko plazerra bada, berrirakurtzea gehiena da. Baita poesia ere, Valente, Cernuda, Vallejo edo Lete, besteak beste. Bai liburu zaharrak bai argitaratu-berriak irakurtzea gustokoa dut udako arratsalde luzeetan eta gau ixiletan, hitzak, esaldiak eta idatziaren taupadak dastatzeko gogua askatuz. Ahal baduzue, lagunok, ‘bizioz’irakurtzea, atsegin-hutsez, egizue.

Disfrutau, irakurleok.

______________________________________________________________________

📚📚📚