2025 10 14_DEIA, DdNNav eta NdG_Columbus Day

 

________ Columbus Day

Asteburuan, eguneko albisteak errepasatzerakoan, irrikitan desio zuen Bakearen Nobel saria Venezuelaraino hegan egin zenaren aipamen ugari irakurri nuen, baita ere argazki bitxi baten azpian beste titular labur bat. Irrifarrez, nere buruari esan nion: gertakari guztien protagonista nagusia izatearen obsesioan, hona hemen Trumpek bururatutako gaurko xelebrekeria: urriaren 13a Colon Eguna aldarrikatu izana, solemnitate osoz Bulego Obaletik presidente-dekretuaren sinadura zuzenean erretransmitituz. Egia esan, haren burutazioetako bat izan ala ez, holako ospakizuna ez da batere berria ze AEBetan Columbus Day delakoaren lehen aldia 1891an izan den. Detonatzailea? New Orleans-en izandako 11 etorkin italiar-estatubatuarren lintxamendua. 1937an, Roosevelt presidenteak federaleko jaiegun izendatu zuen eta 1987an, urriaren 12tik hilaren bigarren astelehenera pasa zen. Laburbilduz: AEBetan ospatzeari utzi ez zion egun-historiko bat berreskuratzea adierazi zuen Trumpek. Baina, adi, gizon honek ez du haririk gabeko puntadarik ematen.

Dekretuaren idazketa “politikoki zuzena” alde batera eginez, hitza hartu zuen eta bere berritsukeria histrionikoa kontakizunaren jabe bihurtu zen. Nabarmen erakutsiz, alde batetik, ohore eta aintza italiar-komunitateari latindar-komunitatearen aurkako mespretxua eta etengabeko erasoen kontrajarreraz eta, bestetik, Genovako zen Colon itsas-gizona benetako "jatorrizko estatubatuar heroi"tzat aldarrikatuz, nahiz eta egungo AEBko lurraldea inoiz oinkatu ere ez zuen egin, Biden Presidenteak duela zenbait urte ofizialki adostutako Indigenous Peoples’ Day delakoa kentzea justifikatzen zuen, Estatu Batuetako jatorrizko herriei eta biztanleei errekonozimendu zintzoa adierazteko.

Gazako genozidioaren konplizea izan den handiki bat, bake-gizon gisa aitortzea publikoki exigituz eta, era berean, elkarbizitza lehertaraziz eta estatubatuarren beraien arteko gorrotoa bultzatuz, zein zentzugabekeria arriskutsua zeinaren ondorioak, AEBetan zein mundu orohar ezagutzeke daude.

2025 10 07_DEIA, DdNN eta NdG_Sistema huts baten zerbitzura

________ Sistema huts baten zerbitzura

PSOE-PPren arteko liskarrak eragindako zarata mediatikoa, borroka politiko zintzo batetik oso urrun, gorgarri eta jasanezin bihurtu da. Estrategia honetan parte hartzen dutenak politika-mailako lehen ezpatak izatea oso larria aitortuz -aipamen berezia fruta eta errima ezinezkoak maite dituen andre bati, zeinaren "que te vote Txapote" Espainiako Urrezko Mendeko dekasilabo baten antzekoena den zalantzarik gabe- ez da, hala ere, gaur azpimarratu nahi dudana. Jarrera fratrizida hori gobernu eta gobernarien kudeaketa-dinamikara ere hedatzen dela diot, herritarrentzako ondorio zuzena oso larriekin. Izan ere, azken asteotan soilik, hiru kasu aipa ditzakegu, guztietan emakumea da biktima. Sakoneko kontua alde batera utziko dut. Nabarmedu beharreko ebidentzia da erantzuleek, haien lehen betebeharra pertsonen osotasuna babestea izanik, interes handiagoa erakusten dutela eragin izandako arriskua minimizatzeaz, haien erabateko eskumenik eza justifikatzen saiatuz, biktimengan baino. Zertaz ari naiz?

Andaluziako Osasun zerbitzu publikoak mamografia bat egiteko deitu zituen ehunka emakumeri ez zien jakinarazi emandako emaitzak arrisku zantzuak erakusten zituela berehalako erantzuna eskatuz. Bi urte geroago helarazi dieten beren egoeraren berri, batzuk jada minbizia garatu duten egonduz; Emakume asko, indarkeria matxistaren biktimak, babesik gabe eta tratu txarren emailearen eskura geratu dira, alerta-eskumuturreko famatuak huts egiteagatik, baita berbiktimitatuak ere haien erasotzaile anomalia honen ondorioz epaitegitik libre ateratzea ikusi dutenean; Azkenik, urriaren 3tik, genero-indarkeriaren epaitegi kolapsatuek emakumeen sexu-askatasunaren aurkako delitu guziak ere bideratuko dituzte. Hori bai, bere garaian onartu ziren ezinbesteko baliabide pertsonal eta teknikoei dagokienez, berririk ez. Ezta Andaluziako Juntako Presidenteaz edo Berdintasuneko eta Justiziako ministroez ere. Mazon izeneko tipo bati ona eginez?

Sistema huts baten zerbitzura politikari arimagabeak. Edo alderantziz.

Luna del cazador, superluna de octubre, redonda y llena 🌕🌕🌕

_____ Llévale el calor de mis palabras
y bébete la luz de la distancia,
luna,
que necesito verlo,
por favor...

-Pedro Herrero/Mercedes Sosa-

Noche de luna llena, primera luna de otoño, luna del cazador...

Luna y ausencias...

Y viceversa

Jane Goodall... Agur! Lux Aeterna.

 

Con motivo de su 90 cumpleaños, la revista Vogue le pidió que resumiera su pensamiento en nueve consejos vitales:

_____ Trabaja duro, busca el terreno común para entenderte con los demás, ten empatía, apoya a tus hijos, no tengas miedo de cambiar de idea, convéncete de que todos podemos tener un impacto en el planeta con nuestras acciones, se fiel a ti mismo y actúa, no te quedes parado. Y sobre todo, ten claro que todo ocurre por una razón...

Etóloga, experta en primatología y activista de la protección de los ecosistemas y la biodiversidad, galardonada con un sinfín de premios y reconocimientos internacionales, fue nombrada Mensajera de la Paz de las Naciones Unidas. 

El legado que deja tras de sí es inmenso y su trayectoria vital, cómplice e inspiradora.

Jane Goodall

Londres, 03 04 1934 / Los Ángeles, 01 10 2025

Agur! Lux Aeterna.

🦍🦍🦍❤️❤️❤️

2025 09 28_DEIA, DdNNav eta NdG_130 urte ❤️❤️💚

 

______ 130 urte

EAJk, Sabino Aranak 1895eko uztailean sortutako tresna politikoa itzulerarik gabeko bide bati hasiera emanez -euskotarren aberri bakarra Euskadi da-, 130 urte bete ditu, ez da gutxi. Joan den igandeko Alderdi Eguna, EBBren presidentea gisa Aitor Estabanen lehena izan da eta eskeinitako lehenengo hitzak urte hauetan zehar EAJren ibilbidea sostengatu duten printzipio humanisten erabateko indarraldia aldarrikatzako izan ziren, politikagintza gizartea eraldatzeko tresna gisa eta Alderdia bera eraldaketa horren palanka funtsezkotzat harturik.

Era berean, ez zuen ahaztu bere aurrekoei eta bidearen etapa bakoitzearekin bat egin zuten alderdikideei espresuki eta hunkituta aitortu izana, garai batzuk oso zailak eta mingarriak izan zirela azpimarratuz: klandestinitatea, erbestea, diktadura frankistaren osteko itzulera, ETAren indarkeria terroristaren hamarkadak... Horrez gain, ere azpimarratu nahi izan zuen Aitorrek egungo etapa, herritar eta subjektu politiko garen aldetik, ez dagoela zailtasun eta arriskuetatik kanpo, besteak beste, munduko egoera oso-oso kezkagarria delako eta Espainiako panorama politikoa ikusita, auskalo, txantxetarik ez. Testuinguru horretan, Euskadi ez dela uharte bat ezta EAJ perfektua ere aitortuz, Euskadiko giro politikoa ez da Madrilgoa eta EAJ ez da beste askoren inpostura politikoaren lokatzetan nahasten. Eta hori abiapuntu ona bada ere, horren gainetik erabakia eta erantzukizun politikoa da. Bistan dago Euskadik erronka berriei aurre egin behar diela, baita alderdi guztiek ere, EAJk, behintzat, ez du inolako erronkarik aldenduko.

Joan den igandean, Forondan elkartu ginen Euskadiren nazio eraikuntzarekin irmo konprometiturik sentitzen dugunok, besteak lehenagoz izan ziren bezalaxe, zera, jendearekin, demokrazia eta giza-eskubideekin, Ertzaintzarekin, euskararekin, gure gazteriarekin, erakundeen indarrarekin, emandako hitzarekin, etorkizunarekin.

130 urte pasata, hona hemen Sabino Aranak 1895 uztailean sustatutako proiektuak guztioi utzitako ondare nagusia: duintasuna, sustraiak eta hegalak. Harro sentiarazteko...