martes, 10 de diciembre de 2024

2024 12 10_DEIA, DdNN eta NdG_Bazen behin zirku bat...








______ Bazen behin zirku bat…

Aitortu behar dut ez nuela gaiaren berri. Baina Senatuko Jauregiko Osoko Bilkuren areto zaharreko hizlarien tribunan Mayor Orejaren irudia ikusterakoan, jakin-mina sentitu nuen. Eta ezustea iritsi zen: mugimendu ultra global bateko zenbait taldetxok, ofizialki eta solemnitate osoz, festa pribatu bat antolatu zuten Estatuko hirugarren erakundean, fanatismoa- eta xenofobiaren legitimatea aldarrikatzeko, 'ezberdina'ren duintasuna eta eskubideak ukatuz, hau da, Espainiako Konstituzio gurtuaren aurkako printzipioak. Askatasuna eta bizitzaren kulturaren aldeko VI. Goi Bilera Transatlantikoa auto-deiturikoa uztailean baimendu zuen Ganberako Mahaiak, bertako kide diren senatari popularren eta sozialisten lotsarako, ez orduan ez geroxago inolako zuribiderekin. Eta bilera ordu gutxi batzuk iraundu izanak eta oihartzun askorik euki ez izanak ez diete sargoritik desenkusatzen. Tira, Maria San Gil ikusteak pozez zoraturik Senatuko atarian komunikabideak egonda -Hori ona da! Hitz egin dezatela!- lotsa eta pena neurri berdinean eragin egin zidan. Hala guztiz ere, ihardunaldian botatako hitzaldi inboluzionista sutsuak ikusita, zientziaren egiaren aurrean kreazionismoa defendatzen dezatela anekdota hutsean geratzen da. Izan ere, abortuari ezetz, jakina, baina heriotza-zigorraren aipamen bakar bat ere ez; abstinentzia zorrotza -Jainkoak agintzen duen bezalako ezkontzan izan ezik- edozertarako erremedio bihurtua, HIES-en aurkako borrokarako besteak beste; tamalez, ez du homosexualitatea sendatzeko balio, terapia bireroaleak behar dituen gaixotasuna baita; ezta hori ere herrialde askotan, non zuzenean espetxera- edo hiltzen dituzten; hara! Putinen Errusian bezala; horra hor ere Orban & Cia, 'Ordezkapen handia' teoría delakoaren defendatzaile nagusiak, ohiko xenofobiaren aldaera modernoa; denak batera kristau-ordena naturalaren defentsan, orgia borobila, hau komerie... Estatuko erakunde nagusi bat zirku bihurtu dutela batzuentzat ez omen da hainbesterako.

Bazen behin zirku bat, nanoak hazi zitzaizkiona...


martes, 3 de diciembre de 2024

2024 12 03, DEIA, DdNN eta NdG_Lizarraga Ergoiena





















________ Lizarraga Ergoiena

Nafarroa antzinatik historiaz eta apartako paisaiez betetako lurraldea da, haren hegoaldeko hamabi eskualde guzti-guztietan gainera. Horri gehituz, nortasun bera bateko parte bereizezinak direlako, Iparraldeko Nafarroa, Baxenabarre zoragarria. Kontrasteen unibertso eder honek osatzen du benetako Nafarroa zeinarekin, arrazoi ugari eta hautsezinak direla medio, bertakoak zein kanpotarrak betirako lotuta sentitzen gara. Hauxe gertatzen zait niri, hain zuzen ere, Ergoiena harana babesten duten Andia eta Urbasa mendilerroekin eta bertan, Lizarragarekin, nire seme-alaben aiton-, birraiton- eta herenaiton-amon nafarroen sorlekua, Sakana erdian.

Ni bezala, ibai baten ureetara begira hazi dira haiek, Baztan izenarekin Erratzuko Xorroxin-jauzian jaiotzen dena, gure Bidasoa. Baina haiek ere hazi egin dira Lizarragako portuko begiratokitik begira, mendia zeharkatzen duen tunelatik metro gutxira dagoena. Lizarragakoa, Urbasa eta Andia mendilerroen arteko puntu harritsu batean 1853 eta 1859 artean induskaturik, Euskal Herriko errepide-tunelik zaharrena dela diote. Baina, tira, arroka-irtengune natural batean txertauta, begiratokiaz nion... Oso txikia da -balkoi ñimiño bat eta goiko gurutze xumeraino maila gutxi batzuk- baina erraldoia ere bere sinpletasunean zeren eta, hodei-itsaso batek Ergoiena harana guztiz estaltzen badu ere, bista ikusgarriak oparitzen baititu: Aralarko mendilerroa, hondoan; mendebaldean, Urbasakoa, leku ikusgarriekin, Urederraren iturburua edo Pilatos-Balkoia besteak beste; pare-parean, Beriain mendiaren lerro luze, bihurgunetsu eta dotorea; eta mendi-hegalean, nahastezinak ere, Andia mendilerroko zaindariak: Dorrau, Unanua eta Lizarraga, nere Lizarraga maitea... Nondik maldan gora igo gara erromeri-egun askotan, santuaren imajinaren eramaileen atzean, San Adrian ermitaraino, baseliza eta mendi aterpe era berean... gailur ezinparegabeko eta eder bateko puntan, amildegiko gain batean eta harrizko gandor erraldoiez ingurutatua... Andian, San Adrian magikoa...

Joan den igandean, Lizarragako parrokian izeba Martina eta osaba Migeltxo agur hunkigarri bat eskeintzen genien bitartean, irudi guzti hoiek eta konpartitutako une pila burura etorri zitzaizkidan. Oroimenak, memoria, hau benetako altxorrak...

Lizarraga Ergoiena ❤️❤️❤️