2024 10 29_DEIA. NdG eta DdNN_Biktimak, beste behin ere...

 

 

_________ Biktimak, beste behin ere.

Zerrenda luze baten parte eskandalu berri bat piztu da Espainiako politikan. Aldiro bezala, horra hor politikari sarraskijaleak estrategikoki birkokatuz eta eroritako etsaiaren gainean zirkuluan hegan eginez, harrapakinaren puskarik hoberenaren bila. Sarraskijaleak baina sobera suminduak, eskuineko zein ezkerreko tableruan, gainjardunak bereizketarik egiten ez duela. Gaurkotasunarekin lotuta, hona hemen adibide batzuk: Sánchez eta emaztea, Ayuso eta bere sehaska presidentziala kulunkatzen duen MAR-eskua edo Ábalos erorketa askean. Eta orain Íñigo Errejón, indarkeria matxista leporatuta, lurrikara politiko eta soziala eraginez zeina, haren bertsio autoinkulpatzailea eta nahita zuriturik publiko egin ondoren, hasi besterik ez da. Panorama asaldaturik honetan, nazkaz ikusten dut berriro muturrak nola ukitzen diren: alde batetik Alderdi Popularra, Gobernu Sanchezen flotazio-marra gero eta ahulagoaren aurka gogor eta den-denarekin kolpatuz, estalkeria masiboa berak leporatuz haren alderdiko eta VOXekin koalizio-gobernuetako ordezkariak, ustelkeriagatik edo indarkeria matxistagatik zigortuta, berariaz eta publikoki defendatzen dituzten bitartean; eta bestetik, feminismoan eta benetakotasunean existitzen ez den goi-titulua erakutsiz, gaur egungo Podemos eskasa, inoiz joan ez zen ar alfa den Pablo Iglesiasena, interes handiagoa duena tsunami honen errepliketatik onura atertzeko eta traidore bihurtu zen lagunarekin kontuak kitatzeko, beste ezertaz baino. Eta arima gabeko liskar politiko horretan, non geratzen diren biktimak, emakume umiliatuak, eskuztatuak, hertsatuak, erasotuak? Beste behin ere sistemak, Espainian, gehienetan kosifikatu egiten ditu biktimak eta politikak ikusi gabe begiratzen die, lausotu egiten ditu, etikarik ez duenak erabil ditzan ahalbidetuz.

Errejon eskandalua? Akaso. Baina benetan eskandalagarria, klase politikoaren espektro zabal baten portaera ikusita, horrekin batera azaleratzen ari dena da. Zein adierazgarriak ur azpian ere isildu ohi ez direnen isiluneak...

2024 10 22_DEIA, DdNN eta NdG_Dena ezberdina ezer alda ez dadin?

 

 

__________ Dena ezberdina ezer alda ez dadin?

Coruñan, 2021eko uztailean, 20 urte eskaseko lagun talde batek beste mutil bat, Samuel Luiz, hil arte kolpatu zuen zirikadarik eta eztabaidarik izan gabe. Hori bai, marikoi! oihukatuz, inork zalantzarik izan ez dezan. Kasu honek -berriro homosexualitatea indarkeri- eta ankerkeriarako aitzaki modura- eragin zidan inpaktua gogorragoa izan zen, benetan. Eta gogora etorri zitzaidan aitarekin izandako nerabero elkarrizketa pila, non nere galdera guztiak pazientzaz azaldu erantzuten zituen berak. Behin, Alferren eta Gaizkileen Legeari buruz galdetu nion, auskalo nondik aterata… Ba, 1933 urtean -II Errepublikaren garaian- onartua izan zen eta gero, 1954ean, homosexualak harenpean sartzeko, aldatu zuten. Beraz, deliturik egin ez bazuten ere, haien jokabidea, antisozialtzat jotzen dena, zuzendu -barneratzea, erbesteratzea, zaintzapeko askatasuna- eta sendatu egin behar zen -terapiak aplikatzea hetero bihurtzeko-. 1970ean indargabetu egin zen legea eta Arriskugarritasun Sozialaren eta Birgaitzearen Legearekin ordezkatu zen, non zigortu egin zen homosexualitatea 5 urtera arteko espetxealdiarekin. 1978ean arau hau bertan behera geratu bazen ere, legeak indarrean jarraitu zuen 1995 urterarte. Ondo gogoratzen dut aitaren ahots irmo eta barea, gertatutakoaren egi hutsa kontatuz. Izen propiorik gabeko istorioak ziren, bi izan ezik: Federico García Lorcaren hilketa 'rojo eta marikoiagatik ', eta Miguel de Molinari emandako egundoko jipoa, bere adatsa tirakadaz aterata eta baselina eta errizino olio nahaste bat irenstera behartuz, ere 'marikoi eta rojo' izateagatik. Tira, Miguelek Samuel izena har zezakeen eta, kantari ospetsua izan beharrean, erizain laguntzaile xume bat izatea. Edo alderantziz.

Samuelen hilketaren epaiketa joan den astean hasi zen. Duela egun batzuk, Nafarroako Unibertsitateko ikasleak Marlaska ministroari jazartzen ari zitzaizkion campusean, barre artean, "marikoi" deituz. Ia mende bat pasata, oihu bera, asmo bera. Dena ezberdina ezer alda ez dadin? Hola dirudi behintzat.

2024 10 15_DEIA, DdNN eta NdG_Zorrotza ni? Jakina!

 

_______ Zorrotza ni? Jakina!

Bost egun barru 13 urte beteko dira ETAk jarduera terrorista behin betiko utzi zuela iragarri zuenetik. Aitortu behar dut ahaztu egin ditudala non nengoen eta zer egiten ari nintzen baina garbi gogoratzen dut zer sentitu nuen: amorrua, amorrua handia, eta arintzea neurri berean, eta gero, atzera bueltarik ez zegoela sinesteko premia bizia. Horretan datza itxaropena, batzuetan pitzatu egiten dela sentitu arren. Argi eta garbi daukat ETAren osteko garai hau errealitate atzeraezina dela, eta pazientzia eta eskuzabaltasuna balio ukaezinak direla bizikidetza eta etorkizuna finkatzeko. Baina inoiz ez duintasunaren gainetik, ezta ahantzearengandik ere. Izan ere, gizartearen zati bat, eta ez gutxi eragile politikoak, jada garaituta dagoen ETAren biktimez baliatzen jarraitzen dira: batzuk, haien errekonozimendua ukatuz, haien mina amortizatutzat joz, beharrezko gaitza balitz bezala, joandako ura; eta beste batzuek joko zikina eta apustu politiko kirastu bat atsedenik gabe elikatzen, ETA tresna errepikari bihurtuz, etekinak ematen dizkiela edo komeni zaiela uste dutenean. Lotsagabekeria hori, ezinezkoa iruditu arren, oraindik urrats bat harago joan daiteke: ETAren biktimak helburu partikular baterako erabiltzea, kosifikatu eta ikuskizun erdeinagarri baten parte egitea. Adibide bat? Diputatuen Kongresuko gobernuaren kontrolaren azken saioan PPren bankadako protagonista izan zena, barre eta keinu histrionikoen artean biktima sozialisten argazki-kollage bat erakutsiz, antza denez, bigarren mailako biktimatzat hartuak. Aldi berean, haientzat lehen mailako den biktima bakarra Feijoo-ren ondoan eseritzen dute, ukiezina, ia-ia garaikur gisa erakutsia. Azkenean, Marimar Blanco komenigarrizko panpina hautsi bihurtzea lortu dute, hau tristura, hau lotsa…

ETAren biktimen oroimenak eta izen onak ez dute horrelakorik merezi, zitalkeria da. Eta zitalak dira biktimak ordezkatzeko eta haien memoria eta duintasuna defendatzeko eskubidea beretzat eta esklusiboki bereganatzen dutenak. Zorrotza ni? Jakina!

2024 10 08_DEIA, DdNN eta NdG_Zinismoa Marka Espainia. Beste behin.

________ Zinismo Marka Espainia. Beste behin.

Gaur egungoa bezalako garai nahasi batean, non nazioarteko egonkortasuna oso kolokan dagoen –Ukrainako gerra, ebazpen azkar baten itxurarik gabe edota Israel, genozida batek gidatua, palestinarrak suntsituz eta Ekialde Ertainari su emanez- zaila egiten da beste gatazka ireki batzuek merezi duten arreta bereganatzeko modua aurkitzea. Mendebaldeko Saharakoa, hau da, saharar herriaren aitortza eta bere autodeterminaziorako eskubidea Nazioarteko Zuzenbidearen eta Nazio Batuen doktrinaren babesean, horietako bat da. Ba da, egun hauetan albiste garrantzitsu baten protagonistak izan dira, hain argigarria gainera, ezen Sanchez Gobernuak ezkutatzea eta isiltzea erabaki baitu.

Joan den ostiralean, urriaren 4an, Europako Justizia Auzitegi Gorenak behin betiko epaia eman duen, Mendebaldeko Saharako baliabide naturalak ustiatzeko Marokorekin sinatutako merkataritza-akordioen ondorioz EBn duela 8 urte irekitako auzian. Epai horrek erabat ezesten ditu garai ditu bere momentuan EBko Kontseiluak eta Batzordeak –baita zenbait estatu kidek ere, Espainiak barne– instantzia-auzitegiaren epaiaren aurka aurkeztutako kasazio-errekurtsoak. Gainera, historikotzat jo daiteke, bi zentzutan: alde batetik, EBk eta Marokok 2019an arrantzari eta nekazaritza-produktuei buruz sinatutako akordioak baliogabeak direla berariaz adieraziz, Mendebaldeko Saharako herriak inongo baimenarik eman gabe, herrien autodeterminazio-eskubidearen printzipioak urratuz egin zirelako; bestaldetik, Marokok Mendebaldeko Sahara okupatzea legez kanpokoa dela, haren subiranotasuna saharar herriari dagokiola eta Fronte Polisarioak bere ordezkari bakarra eta legezkoa izateko zilegitasuna duela aldarrikatuz. Bada, Marokok baieztatzen du ez dagoela inola ere epai horren menpe, aldebiko adostutakoa betetzea exijituz, eta Espainiako Atzerri-ministroak adierazten du Gobernuak errespetua diola Auzitegiaren erabakiari, satrapa alauiarekin duen lotura estrategikoa berretsiz eta horri eusteko borondatea.

Zinismo Marka Espaina. Beste behin.