2028 08 27_DEIA eta DdNNav_Protokoloak

___________   Protokoloak

Duela egun batzuk, zita-karpeta bat errepasatzen ari nintzen. Gordeta neukan eta gogoratzen ez nuen Woddy Allenen 'Hannah eta bere ahizpak' filmaren esaldi batekin topo egin nuen: "-Nola egon daiteke hainbeste gaiztakeria munduan? -Gizadia ezagutuz, harritu egiten nau gehiago ez egoteak." Hitz horiek -esan nion neure buruari- gaurkotasun-edozein kronikak baino hobeto laburbiltzen zuten egokitu zaigun garai eroturik hau: gerrak, genozidak, denbora errealean ezagutzen ditugun izugarrikeriak, munduan zehar zabaltzen direnak… Nere buruari diot orain gaiztakeriaren ordez ergelkeria, nartzisismoa edo nagikeria erabiltzen badugu, esaldiaren sentzua bizitzaren edozein ordenatarako komodin gisa balio duela. Beraz, gizatasunak, ekintza eskuzaba- eta zintzoenetarako gai dela frogatu ere, gero eta okasio gehiagotan aukera txarrenaren alde egiten du, alde ilunerantz arrastatuz. Horretaz pentsatu hasi nintzen abuztuaren amaitzean, gure geografian zehar ibili diren uda-jai guzien berdindu dituen alertaren ondorioz: eraso matxistei aurrea hartzearen beharra eta, jakina, aurre egitea. oraindik desagerrarazi ez den konstante bat. Bada, joan den Aste Nagusian, Bilboko Konpartsen ordezkaritza txiki bat jendaurrean agertu zen, sexu-indarkeria kasu baten aurrean biktimak babesa- eta laguntzaren bila bere txosnetako edozeinetara zuzenean joatera animatzeko, Udaltzaingo- edota Ertzaintzarengana ez joateari gomendioa eginez, tira, indar errepresoreak, herriaren etsaiak eta abar. Eskandalagarria bai, eta oso tristea. Ez diot soilik uniforme hori janzten duten gizon eta emakumeen profesionaltasuna mespretxatzeagatik -jendaila horrengandik erasoak eta gorroto mezuak jasotzen ohituta- baizik eta falta duten autoritate moral bat harrotzeagatik eta biktimak babesgabetzeagatik, lotsagabeki gezurretan, existitzen ez den sexu-erasoen aurkako protokolo propioa aipatuz. Hau lotsa...

Ikuskizun tamalgarria, ematen zaien arreta mediatikoa gehiegizkoa, erreakziorik eza ulertezina. Eta gainerako guztia, kalifikaezina.

2024 08 20_DEIA eta DdNN_Denok pekatari

 

_______ Denok pekatari

Ez dakit ezjakintasuna, ergelkeria, protagonismo-grina, heziketa txarra edo sinpleki gaiztakeria ote den, edota denok batera. Haren irudia iseka edo eskarnio bihurtuz, beste pertsona baten itxura fisikoari buruzko iruzkinak, ez hain atseginak, sare sozialetan argitaratzera, zabaltzera edo partekatzera norbait bultzatzen duenaz ari naiz. Astakerien segida bat in crescendo doana, era mota guztietako iritziak beraganatuz. Eta horrela, hedabideetan titularra berri bat -biktima berri bat, ospetsua izan ala ez- agertzen den arte, dianaz aldatuz baina ez pozoitutako geziez. Eta hurrengora arte. Azken adibidea Paula Leiton waterpolo eta domina olinpikoko jokalariarekin izan dugu. Emakume handia da, terminoaren zentzu guztietan, eta, bere gorputzaz harro erakusteaz gain, dotorezia berdinarekin erantzun die iraindu eta gutxietsi nahi izan dutenei, gizena deituz. Gogoan dut orain antzeko gertaera bat, kasu honetan Itziar Castro aktorearen aurkakoa, baina, zalantzarik ez, mingarriagoa. Izan ere, nahiz eta berak ere bazekien nola ihardetsi, eta maisuki egiten zuen, orduan ezin izan zuen egin, sareak bete zituzten gorroto eta gordofobia mezuen arrazoia bere bat-bateko heriotza izan zelako, hain zuzen ere. Zitalkeria bat, 'iritzi-emaile' guztiak erretratatzen dituena, batzuk izen-abizenekin, gehienak profil faltsu edo izengoitien atzean ezkutatuta. Ohi bezala, aurpegia ez ematea koldarren marka delako. Beste historia ezberdin bat kontu faltsuena da, non horien atzean inor ez dagoen, algoritmo bat akaso, merkatu honetan nagusi den piztia elikatzeko helburuarekin. Izugarria...

Ez dakit zuzena den esatea fisiko- eta itxurari adi bizi garela, baina ez dut uste oker nagoenik besteenarekiko bai egiten dugula esaten badut. Eta epaitu egiten dugu. Eta soilik pentsatuko bagenu, baina ez... izan ere, gehiegitan, inork eskatu ez digun iritzia adierazteko askatasuna hartzen dugu. Eta iritziak, aholkuak bezala, inoiz ez dira eskeintzen, ezta ematen ere, eskatzen dira. Tira, lagunok, denok pekatari.

2024 08 12_DEIA, DdNN eta NdG_Gaza, noiz arte?

_______Gaza, noiz arte?

Israelek Gaza-Zerrendako puntu ezberdinak bereizkeriarik gabe erasotzeak, non zibil palestinarrek bilatzen duten babesa borroka-eremuetatik ihesiz, ez du deus apartekoa. Berak berariaz humanitariotzat jotako eremuetan ere, iheslarien esparruak, ospitaleak eta eskolak bonbardatu ditu. Nazioarteak ohi bezala erantzun dio horri: oinaztura handi eta euri gutxi. Netanyahu, bitartean, geldiezina bere genozida praktiketan. Azkena joan den larunbatean izan zen, gerra honetako sarraskirik basatienetakoa Gaza hiriburuko Al Tabi 'in eskola-babeslekua, umez beteta, dozenaka familia lekualdatu hartzen zituena, hiru aire-eraso zioten ehun palestinar hil eta beste hainbeste zauritu ziren. Eta Israelek, berriz ere inolako frogarik aurkeztu gabe, eraikinean Hamaseko kideak zeudela esanez justifikatzen du bere burua. Eta kitto. Eragindako irudi ikaragarrien ondorio izango da akaso -hiltzor ezagutezinak, ez da gorputz oso bakar bat ere aurkitu hondakinen artean- edo biktimen balantzearena -orain arte hilgarrienetako bat- edota gaur egungo unearena -su-eten bat lortzeko nazioarteko bultzada berri baten erdian- baina, egia esan, eraso horrek ohi baino erreakzio kondenatzaile argi- eta gogorragoak eragin ditu. Hala ere, ni ez naiz baikorra, ze obrak dira amore, ez hitz onen koloreBesteak beste, AEBko Segurtasun Nazionaleko Kontseiluaren komunikatu bat, Gazako biktima zibileengandik oso kezkatuta dagoela adieraziz, hau lotsagabetasuna... 

Edo Kamala Harris bera ere, "zibilak ez kaltetzeko erantzukizuna du Israelek" publikoki esanez. Orain? Bada, Israelera armak bidaltzea mugatuz has liteke AEBk, gerra honi egin dion ekarpenik mamitsuenetako bat piztia elikatzea izan baita. Zenaren balantzea, 10 hilabete eskasetan, suntsitzailea da: hildakoak 40.000 inguru, % 50 umeak; populazioaren % ia 100 desplazaturik eta Gazako franjaren % 85 suntsituta.

Gosetea, nazioarteko elite politikoak nahita utzitako zibilak, gerratik ihes egin ezin duten milaka errugabeak amaierarik gabeko bidegurutze batean... Noiz arte?

2024 08 06_DEIA, DdNN eta NdG_Turismo

 

_______ Turismo

Urte batzuk daramatzagu jada non turismoa, jarduera turistikoa, eztabaidagai iraunkorra izaten, ezaugarria dela aurrez aurre kritikoak diren planteamenduak metatzea, edota negatiboak zuzenki, ñabarduretarako lekurik gabe. Kasuen arabera kritika hori % 100ean zuzena den arren, askotan zentzurik gabekoa da, kontraesanek eta interesa politikoek bideratuta, anti-guztiren ohikoen postureatzea. Izan ere, sistematikoki turismoaren aurka egotea, irrazionala izateaz gain, alferrikakoa da. Dekretuz debekatzen dugu? Esaidazue nola... Eta, edonola ere, edozein ekonomiko-jardueraren kontrola logikotzat jotzen badugu, kokatuta dagoen inguruneari kalterik egin ez diezaion, ez dago arrazoirik turismo-jarduera baldintza berdinen menpe egon ez dadin. Hori esanda, turismoa eta turismo masiboa errealite ezberdinak direla, egia. Eta egia bada ere bisitarien etorrerak eta egonaldiak onura ekartzen dute tokian zein inguruan, turista-jendetza hori kontrolik gabe geratzen denean, bizikidetza-arazo larriak sortzen ditu, bertakoentzat bizimodu normalizatua izateko eskubidea kaltetzen du eta ez dio komunitateari behar lukeenaren zati txiki bat ere itzultzen, espekulatzaileen zorroan geratzen baita. Tamalez, hazi eta hazi egiten dira kopuruan, presioan eta eraginean. Pisu turistikoen hedapen ikusgarria horri buruzko lehen mailako ebidentzia da, eragiten dituen pobretze sozial eta kulturalarekin. Argi daukat sortzen ari zen merkatu hau, bere burua ezkutatu gabe, bideratzeko gobernuek eta administrazioek garaiz esku hartu ez izana, erabateko arduragabekeria izan dela: alde batetik, jabe txiki babesik gabe utzi ditu eta, bestetik, espekulatzaile eta putre-funts handiei mesede egiten die, haiek arauak ezarri baitituzte, oihanaren legea. Bertan, eroso eta nahi bezala moldatzen jarraitzen dute, onibar gehiago eta gehiago eskuratuz, etekinak ugarituz.

Indartsoago egin gintuen turismoa turismofobioa bihurtu dute. Arazo txarra. Izan ere, gertatu ohi den bezala, bekatariengatik justuak ordaintzen bukatuko dute.

LUR, 10 urte...

Se dice de él que no corre, vuela. Y así es, el tiempo pasa en un suspiro, un parpadeo... Pero ya corra, vuele, pase o suspire, ese tiempo que somos permanece, nos hace. Como el amor...

10 años

Tiempo detenido

Lur

💗💗💗